reinier de voogd

“Je trapt vijf open deuren in en dat is het dan”

Praktijkboek Dynamische Oordeelsvorming
Een middel tot ontwikkeling van mens en organisatie.
Auteurs: Martin van den Broek en anderen
Redactie: Marjolein Thiebout en Martin van den Broek
Verschenen Mei 2014, Christofoor Uitgeverij.

Dit praktijkboek is veel meer dan een eerbetoon aan het gedachtegoed van Lex Bos, een cadeau voor al diegenen die in hun dagelijks leven en werken een bijdrage willen leveren aan wat hij voor ogen had: “een samenleving met een menselijke maat en een menselijk gelaat”.

Dynamische oordeelsvorming beschrijft hoe mensen individueel en in groepen kunnen komen tot gefundeerde conclusies en weloverwogen besluiten.
Dynamische oordeelsvorming (DO) is gebaseerd op het proefschrift “Oordeelsvorming in Groepen. Willens en wetens wikken en wegen. Polariteit en ritme als sleutel tot ontwikkeling van sociale organismen” ( promotie Lex Bos, 1974) In zijn onderzoek constateert Lex Bos dat DO vooral zijn kracht ontleent aan het praktisch werken ermee.
Nu veertig jaar later ligt er dan ook het praktijkboek, in hoge mate gebaseerd op ervaringen van velen die met DO aan de slag zijn gegaan. Zij hebben het verdiept, uitgebreid en binnen hun vakgebied in diverse maatschappelijke sectoren handen en voeten gegeven. En zij geven het door.

Het model DO is vormgegeven in een lemniscaat met vijf velden, gebaseerd op de vijf essentiële menselijke vermogens van voelen, waarnemen, denken, willen en handelen.
De eenvoud van het model en de complexiteit van het samenleven worden verenigd in de uitwerkingen in dit praktijkboek. De lemniscaat is in haar betekenis van hoofd, hart en leden, de drieledige mens die kan denken, voelen en willen (Grieks) en als symbool van oneindigheid (wiskunde) een voortreffelijke keuze als model voor DO. Het praktijkboek toont in vrijwel elke paragraaf de samenhang van menselijke vermogens aan en leert ons dat oordeelsvorming een voortdurend proces is zonder begin of einde. De vele illustraties tonen keer op keer de kracht van het werken met het lemniscaat aan.

Toen ik dit praktijkboek ter hand nam heb ik enige tijd gezocht hoe en waar te beginnen.
Uiteindelijk ben ik begonnen met het lezen van Deel 5 over de stichting Dialoog. Vervolgens ben ik eerst het boekje “Oordeelsvorming, een weg naar innerlijke vrijheid” (Lex Bos e.a. 2006) (deels) opnieuw gaan lezen.
Daarna heb ik nogmaals goed de inhoudsopgave op mij in laten werken en ben ik echt het praktijkboek ingedoken.

Hoe moet ik dit boekwerk duiden en voor wie is het eigenlijk geschreven ?
Zie je het als kennisbron, als leesboek, als informatie, als beleving, als inspiratie of als naslagwerk ?
Is het de praktijk van alledag, de praktijk van een ander of een praktisch hulpmiddel bij je dagelijks handelen ?
En voor wie is het bedoeld ? Voor de therapeut, de consulent, de trainer/docent, de leidinggevenden, de cliënt, de vader, de moeder, de opvoeder, de rechter, de politicus, de zoekende, of voor wie dan ook ?

De leeswijzer in het boek geeft mogelijke antwoorden op bovenstaande vragen. Jij bepaalt echter zelf welke betekenis je aan dit praktijkboek kan en wilt geven in je werk en je leven. Iedereen kan er op zijn eigen wijze gebruik van maken. Wanneer je beroepsmatig impliciet gebruik wilt maken van DO is een DO-training een zinvolle aanvulling en zeker aan te bevelen. Wil je echter als trainer of opleider expliciet het werken met DO aan anderen overdragen dan is een opleiding tot licentiehouder en het aangaan van een licentieovereenkomst met Dialoog vereist.

Gaandeweg lezende is voor mij duidelijk geworden dat ik dit praktijkboek betekenisvol vind voor mij als mens, in de volle breedte van mijn politieke, persoonlijke en beroepsmatige leven.
Het praktijkboek biedt mij inspiratie en bovenal handvaten. Straks zal ik het in mijn boekenkast bij de naslagwerken plaatsen en hoop ik er regelmatig een beroep op te blijven doen ter voorbereiding op vergaderingen en debatten of ter reflectie bij persoonlijke levensvragen.

Het boek kent een dynamische opbouw. Logisch en toch verrassend. Met een leeswijzer die je helpt en je de mogelijkheid biedt je eigen weg door dit boek te zoeken en te vinden.

Deel 1 leert ons het model van DO in de volle breedte van haar complexe eenvoud. Het proces van DO stopt nooit en al zeker niet alleen bij inzichten en besluiten. Een conclusie of besluit betekent weliswaar op dat moment een punt achter een oordeelsvormingsproces, maar krijgt een vervolg in een realisatieproces. De verbinding en wisselwerking tussen het model DO en de Woorden-Daden-lemniscaat (realiseren van besluiten) bieden je de methode DO. Deel 1 schetst ons op heldere en overzichtelijke wijze de essentie van DO, de basiskennis en de theoretische onderbouwing voor de praktijk.

Verrassend zijn de door het hele boek geplaatste zes thema’s. De thema’s bieden je een verdieping van DO in het algemeen en in relatie tot het antroposofische mensbeeld. Je kunt ze lezen ter inspiratie en reflectie, als mooie momenten van bezinning binnen het geheel van dit boekwerk.

Deel 2 en 3 omvatten een groot aantal basistoepassingen en vormen voor mij als het ware een praktijkhandboek voor het dagelijks leven en werken. De hoofdstukken 4 tot en met 17 zijn prettig leesbaar en direct bruikbaar voor eigen toepassingen. Elk hoofdstuk staat op zichzelf en kan ook als zodanig gelezen en toegepast worden. De illustraties en figuren zijn zeer verhelderend en verbeeldend. Voortdurend wordt hiermee de kracht van het lemniscaat aangetoond en vormen zij samenvattingen van de kern van elk hoofdstuk.
De makers wil ik hierbij de overweging meegeven om een belangrijk deel van de vele illustraties en ingevulde lemniscaten uit het boek ook als aparte (digitale) werkbladen te publiceren.

Deel 4 schetst een doorkijk van hoe toepassingen van DO in de praktijk vorm heeft gekregen in het werk van de auteurs. Deel 4 is voor mij vooral een naslagwerk van praktijkvoorbeelden die de betekenis en opbrengsten van DO zichtbaar maken.

Deel 5 geeft een compact overzicht van relevante informatie over de stichting Dialoog en het tot stand komen van dit in mijn ogen standaardwerk over Dynamische Oordeelsvorming, het gedachtegoed van en door Lex Bos doorgegeven en geplaatst in het perspectief van een nieuwe tijd en een nieuw bewustzijn.

“Het model DO is gênant eenvoudig : Je trapt vijf open deuren in en dat is het dan. Het onder de knie krijgen van DO kan echter irritant lastig zijn” aldus Lex Bos.

Pas als je al die deuren echt durft te openen begint het (te) leven.

Ik hoop van harte dat dit praktijkboek door velen als werkboek ter hand genomen zal worden en daardoor een betekenisvolle bijdrage levert aan de ontwikkeling van mensen en organisaties in de wereld van morgen .

Reinier Daniël de Voogd,

Algemeen directeur Voortgezet Onderwijs, Openbaar Onderwijs Zwolle en regio
Fractievoorzitter D66 De Friese Meren
Vader van Yoerik en Xanthe
Partner van Marian
Mens.